Oudercoach vanuit rust – Susan schrijft vanuit haar ervaring in de jaartrajecten over hoe zij de evolutielagen van het systeem ziet in het domein waarin zij gespecialiseerd is: opvoeding. In deze Blog schrijft ze over de tweede fase van evolutie: Oranje.

In de vorige blog ging het over hoe opvoeden vanuit angst gelinkt is met de eerste fase van de evolutietheorie van Richard Barrett, de rode fase.

Nu vertel ik jullie meer over de tweede fase, gelinkt aan de kleur oranje.

De tweede fase van de evolutietheorie start vanaf een jaar of drie/vier, en loopt door tijdens de kleuterleeftijd en lagere school. In deze fase gaan kinderen heel erg kijken naar wat anderen rondom hen doen. Imiteren is een belangrijke vorm om nieuwe dingen bij te leren, en zo leren ze wat er van hen verwacht wordt om erbij te horen, want het gevoel van ergens bij te horen, versterkt ook het veiligheidsgevoel.

Regeltjes en rituelen maken dit (ogenschijnlijk) gemakkelijker, ze zorgen ervoor dat kinderen zich veilig voelen. Maar wanneer ze niet buiten de lijntjes mogen kleuren, en daarvoor telkens berispt worden, dan kunnen kinderen de onbewuste overtuiging ontwikkelen dat ze niet lief zijn. Je geliefd voelen is na veiligheid de tweede belangrijkste behoefte van ons ego.

Hier wordt schuld geïntroduceerd. Kinderen die iets niet juist doen, worden erop aangesproken. En heel vaak, zeker op jonge leeftijd, betrekken ze dit niet op zichzelf maar leggen ze de schuld buiten zichzelf omdat ze het nog niet kunnen plaatsen. Vb. “Ik eet niet met mes en vork, want ik ben nu een aap en die eten met hun handen” … creatief zijn ze wel 😂.  Schuldgevoel is een mechanisme dat kinderen onbewust ontwikkelen, het zorgt ervoor dat ze de volgende keer wel op de “juiste” manier zullen handelen, met als uiteindelijke doel: zich terug geliefd voelen.

Imitatie, regels en rituelen worden heel vaak gebruikt in opvoeding. Het is belangrijk om je als ouder niet te verliezen in de valkuil om alles te gaan regelen en afspreken. Regels en afspraken geven duidelijkheid en rust, maar kunnen er ook voor zorgen dat “graag zien” voorwaardelijk wordt in de ogen van kinderen. Ik ben fan van onvoorwaardelijk opvoeden, dat wil zeggen dat het op elk moment duidelijk is voor kinderen dat ze graag gezien zijn, wat ze ook doen. Maar dat is dus gemakkelijker gezegd dan gedaan. Kinderen in deze fase koppelen hun gedrag nog niet automatisch los van wie ze zijn, dat is voor veel volwassenen trouwens ook nog moeilijk. Vb. als eten met je handen stout is, dan voelt dat voor kinderen alsof ze in heel hun persoonlijkheid stout ZIJN, ipv dat ze alleen maar iets stout DOEN.

En dat impliceert dat kinderen, in hun eigen ogen, iets wel of niet moeten doen, om graag gezien te worden. Want als ze een fout maken, wordt er iemand boos of horen ze er niet of minder goed bij. Als ouder is het dus cruciaal om hiervan bewust te zijn en net vooral op de moeilijke momenten in rust en verbinding te blijven met je kind.

Vrijheid in spel en vrijheid in ZIJN is in deze fase erg belangrijk. Want er zijn al zoveel strakke kaders in onze maatschappij, onze kinderen moeten zich van jongs af aan al heel vaak als kleine volwassenen gedragen. We kunnen onze kinderen helpen om het veilige kader voorzichtig wat losser te maken door samen eens buiten de lijntjes te gaan kleuren. Vb. doe eens gek met je kind. Brullen als een leeuw doe je misschien liever niet in de supermarkt, snap ik! 🦁 Maar kan het kwaad? Misschien zijn het geen vreemde blikken die je ziet, maar vinden de mensen het juist fijn om te zien dat jullie zoveel plezier maken!

Of een wat gevoeliger voorbeeld: je zoon wil een kleedje aan naar school 💃🏼 Ontwikkelingspsychologisch is er echt geen reden om te denken dat dit verder gaat dan fantasie in spel. En als dat wél zo zou zijn, willen we deze jongens dan echt van kleins af al beperken in het uiten van wie ze écht zijn, omdat het niet zo HOORT? In beide gevallen is het de beste optie om de keuze bij de kinderen te laten. Maar we kunnen er wel samen over praten en onze kinderen vertellen dat je als ouder bezorgd bent omdat andere kindjes of ouders dit misschien raar vinden en er mogelijk iets van zeggen.

Ook in oranje (en eigenlijk doorheen de hele opvoeding) is mijn tip: bewaar je rust (adem eens een paar keer diep in en uit, en vraag je af ‘kan het écht kwaad of is dit een vooroordeel? Van waar komt het? Hoe wil ik ermee omgaan? Wat zou ik zelf als kind fijn gevonden hebben?).

In rust kan je je bewust blijven van jezelf, en je kind de dingen op een andere manier laten doen dan je zelf gewend bent van kleins af aan. Het helpt misschien om vanuit nieuwsgierigheid te onderzoeken waarom kinderen bepaalde dingen anders doen. Durf te vragen aan je kind: “waarom doe jij het zo, hoe doe jij dat, wil je het me eens tonen?”. Zo help je hen om hun eigen creativiteit te ontdekken. Hiermee bedoel ik niet (alleen) creativiteit van knutselen of andere kunstige dingen, maar vooral de creativiteit van het “out of the box” denken, het dingen mogen ontdekken op hun eigen manier. En dat is een enorm waardevol iets om mee te geven aan onze kinderen waar ze ook als volwassene enorm veel aan zullen hebben! Vb. Keer de rollen eens om in huis. De mannen/jongens verkleden zich als prinses en lakken hun nagels, en de vrouwen/meisjes als cowboy!

Meer lezen van Susan kan je door haar facebookpagina te volgen: www.facebook.com/susan.oudercoach of door deze pagina in de gaten te houden. Er komen namelijk nog 5 kleurtjes aan.

Meer lezen over de oranje fase van onze evolutie (want we waren allemaal ooit heel klein) dat doe je door onderaan op het oranje balkje te klikken.